ავტორი: ნინო კიზირია
ჯეინ ოსტინი, ერთ-ერთია იმ მწერალი ქალების რიცხვში, რომლის შემოქმედებამ საუკუნეებს გაუძლო და დიდი გავლენა იქონია, არა მხოლოდ ლიტერატურაზე, არამედ საზოგადოების შეხედულებებზეც ოჯახისა თუ სიყვარულის კლასზე..
მიუხედავად ამ წარმატებისა, სამწუხაროდ მისი პირადი ცხოვრება ნაკლებადაა ცნობილი, თუმცა, ის რაც ვიცით, ბევრი ფიქრის გამაღვივებელია..
მისი ცხოვრების ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო და უცნობი პერიოდი დაკავშირებულია ტომ ლეფროისთან.
პირველი, რასაც ხაზი მსურს გავუსვა, არის ის, რომ მისმა დამ (კასანდრა ოსტინმა), ვინც ჯეინის ცხოვრებაში საუკეთესო მეგობრის სახითაც არის ცნობილი – ჯეინის გარდაცვალების შემდეგ, ყველა მისი ჩანაწერი, მიმოწერა, თუ წერილები დაწვა.. რატომ? ჯეინის თხოვნით? ან სხვა რაიმე მიზეზის არსებობის გამო? (რომელსაც ალბათ ვერასოდეს გავიგებთ, თუმცა, იქნებ ეს ყველაფერი ჯეინ ოსტინის რომანებში ამოვიკითხოთ?)
ასევე, ვფიქრობ, რომ ყურადსაღებია ის ფაქტიც, რომ ჯეინ ოსტინს ბევრი თაყვანისმცემელი ჰყავდა. თუმცა, მიუხედავად ამისა, ის არასდროს გათხოვილა.. ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო და ამავდროულად, უცნობი პერიოდი კი, მისი ცხოვრების შესახებ, დაკავშირებულია ტომ ლეფროისთან.. იქნებ, ეს სიყვარული ჩარჩა მის გულში სამუდამოდ? იქნებ, ლეფროი იყო მისთვის ის სიყვარული, და ამასთან სიამაყე, რომელსაც ვერ გადააბიჯა?
ლეფროი ლონდონში სამართლის შესასწავლად ჩამოსულიყო და შობას თავის ბიძასა და დეიდასთან ატარებდა, რომლებიც ეშში, სტივენტონთან ახლოს ცხოვრობდნენ..
ჯეინი 20 წლის იყო – ჭკვიანი, ენერგიული და ლამაზი გოგო, მისი საყვარელი გმირის – ელიზაბეთ ბენეტის მსგავსად, ჯეინსაც იზიდავდა მუსიკა, ცეკვა და მხიარული საუბრები.
მიუხედავად იმისა, რომ ტომ ლეფროი ჰემპშირში მხოლოდ რამდენიმე კვირით დარჩა, ისინი ხშირად ხვდებოდნენ ერთმანეთს საშობაო ბალსა თუ წვეულებებზე.. ცეკვავდნენ, საუბრობდნენ (იყო ფლირტიც) – სანამ ტომი ლონდონში არ დაბრუნდა სწავლის გასაგრძელებლად.. იმავე პერიოდში ჯეინმაც განაგრძო თავისი საქმე. სწორედ მაშინ დაიწყო ყველასათვის ცნობილ რომანზე მუშაობა- „სიამაყე და ცრურწმენა“…
წერილები, რომლებსაც ჯეინ ოსტინი თავის დას – კასანდრას წერდა, ასახავს მის გრძნობებს ლეფროის მიმართ.. ერთ-ერთ ასეთ წერილში, რომელიც 1796 წლის 9 იანვრით თარიღდება, ვკითხულობთ:
„ბოლოს და ბოლოს მოვიდა დღე, როცა უკანასკნელად ვიფლირტავებ ტომ ლეფროისთან, და როცა ამ წერილს მიიღებ, ყველაფერი დამთავრებული იქნება. ცრემლები მდის, როცა ეს მწუხარე აზრი მომდის თავში.“
ოსტინი ლეფროის ახასიათებს, როგორც „კარგი შესახედაობის, სასიამოვნო, ჯენტლმენ ახალგაზრდას“. ერთ-ერთ წერილში ის ხუმრობით აღნიშნავს, რომ ლეფროის მიმართ გრძნობები აქვს და სხვა შეთავაზებებს უარყოფს მანამ, სანამ ლეფროი არ „დაჰპირდება, რომ მოიშორებს თავის თეთრ მოსასხამს“. მიუხედავად იმისა, რომ ოსტინის წერილებში ხშირად ირონია იგრძნობა, აშკარაა, რომ მათ შორის არსებობდა გარკვეული ემოციური კავშირი..
ჯეინი რეალისტი იყო. მიუხედავად იმისა, რომ თავის რომანებში სიყვარულის, როგორც რომანტიკული გრძნობის მნიშვნელობას უსვამდა ხაზს, პრაქტიკულად აცნობიერებდა, რომ ოჯახური ბედნიერებისთვის ფინანსური სტაბილურობა აუცილებელი იყო.
არც ტომსა და არც ჯეინს არ ჰქონდათ საკმარისი შემოსავალი, რომ ქორწინება მათთვის რეალური პერსპექტივა ყოფილიყო. ლეფროი ფინანსურად დამოკიდებული იყო თავის ბიძაზე, რომელიც უზრუნველყოფდა მის განათლებას და არ დაუშვებდა ქორწინებას დაბალი ან საშუალო ფენის ქალთან.. ოსტინისთვისაც ქორწინებისთვის ფინანსური სტაბილურობა მნიშვნელოვანი ფაქტორი გახლდათ, რაც მის რომანებშიც აისახა. ამგვარად, მათი ურთიერთობა შეწყდა, რადგან არცერთს ჰქონია საკმარისი ფინანსური რესურსი და თანხმობა.. როგორც ჩანს, მათი ურთიერთობა არ იყო იმდენად მყარი, რომ მსგავსი წინააღმდეგობები გადაელახათ..
და მაინც, ჯეინის ყველაზე დიდი სიყვარული წერა იყო. მისი წიგნები შვილებივით უყვარდა – „სიამაყე და ცრურწმენას“ კი თავის „საყვარელ შვილს“ უწოდებდა.
ხოლო ტომ ლეფროი?! ის ლონდონში დაბრუნდა და 1796 წელს დაქორწინდა მეგობრის დაზე – მერი პოულზე. წლების განმავლობაში კარიერული წინსვლა განაგრძო და საბოლოოდ ირლანდიის უზენაესი მოსამართლე გახდა.. მოგვიანებით, როცა ჯეინ ოსტინზე ჰკითხეს – აღიარა, რომ უყვარდა, თუმცა დაამატა, რომ ეს მხოლოდ “ბავშვური სიყვარული“ იყო.
ჯეინ ოსტინი არასდროს გათხოვილა და მთელი ცხოვრება წერას მიუძღვნა. შექმნა ისეთი უკვდავი ნაწარმოებები – როგორიცაა „სიამაყე და ცრურწმენა“.
და რა იყო საბოლოოდ?! ლამაზი გოგონა და მისი „ირლანდიელი მეგობარი?” თუ ახალგაზრდა წყვილი, რომელიც დროს – ცეკვაში, საუბარსა და ფლირტში ატარებდა?
ექვსი რომანი, სავსე მამაკაცებით, რომლებიც ფლირტაობენ, ხუმრობენ, იქცევიან ცუდად (ისევე როგორც კარგად)…
ადამიანები, რომელბიც ჯეინს შეხვდნენ ცხოვრების განმავლობაში – შემდგომში იქცნენ მის შთაგონებად, როდესაც ქმნიდა მისტერ დარსის, ნაითლის, ვენტვორტს და სხვა ჯენტლმენებს.
„ის ძალიან სიმპათიური და სასიამოვნო ახალგაზრდა მამაკაცია, გთხოვთ, ეს იცოდეთ.“ – ჯეინ ოსტინი კასანდრას, 10 იანვარი 1796.
ზოგი ამტკიცებს, რომ ჯეინი ტომის შეყვარებული იყო და მისმა წასვლამ ქალს გული ატკინა, მაგრამ ეს ნაკლებად სავარაუდოა, რადგან კასანდრასთვის მიწერილი წერილები მეტად მხიარული ჩანდა და სულაც არ ჰგავდა გულგატეხილი გოგოს სიტყვებს..
თუმცა ოსტინს ეს თავად არასდროს უღიარებია..
ამ თემის მკვლევარები დიდი ხანია ფიქრობენ იმაზეც, რომ სწორედ ირლანდიელი ლეფროი იყო მისტერ დარსის ინსპირაცია..
რაც დანამდვილებით ვიცით ისაა, რომ ოსტინმა და ლეფროიმ გარკვეული დრო ერთად გაატარეს და ხანმოკლე ფლირტიც ჰქონდათ..
საბოლოოდ, ჯეინ ოსტინისა და ტომ ლეფროის გზები გაიყო.. ცხოვრება ორივეს საკუთარი მიმართულებით წარუძღვა — ტომი წარმატებული იურისტი გახდა, ჯეინმა კი უკვდავი ნაწარმოებები შექმნა..
მათი ურთიერთობა მოკლე, მაგრამ მნიშვნელოვანი ეპიზოდია მწერლის ცხოვრებაში..
მიუხედავად იმისა, რომ მათი გზები გაიყო, ეს ურთიერთობა შესაძლოა ყოფილიყო შთაგონების წყარო ოსტინის შემოქმედებისთვის.. მათი ურთიერთობის ზუსტი ბუნება დღემდე მაინც საიდუმლოდ რჩება.
ერთადერთი, რაც უდავოა, ის არის, რომ ჯეინ ოსტინი თავის ნამდვილ სიყვარულს – წერას ბოლომდე ერთგულად ემსახურა.. სწორედ ამიტომ, საუკუნეების შემდეგაც, მისი გმირები ისევ ცოცხლობენ, ხოლო მისტერ დარსის სახე დღემდე აღაფრთოვანებს მკითხველებს..
შეიძლება ტომ ლეფროი ჯეინის ცხოვრებაში მხოლოდ ერთი ლამაზი ეპიზოდი იყო, მაგრამ სავარაუდოდ ეს საკმარისი აღმოჩნდა იმისათვის, რომ დიდი მწერლის გულში კვალი დაეტოვებინა..
იყო კი ტომ ლეფროი ჯეინ ოსტინის მისტერ დარსი?!
სიყვარულით,
ნინო 🌸
